Odruch kaszlowy jest normalnym, fizjologicznym zjawiskiem. Niemniej jednak uporczywy kaszel (czy to męczący suchy kaszel czy też kaszel mokry) potrafią skutecznie utrudnić normalne funkcjonowanie. Dlatego też, pomimo tego, że kaszel to naturalny odruch obronny organizmu warto wiedzieć, na czym polega leczenie kaszlu suchego i leczenie kaszlu mokrego. Jakie preparaty zastosować w przypadku kaszlu mokrego, a jakie, kiedy doskwiera nam męczący kaszel suchy? A może są jakieś domowe sposoby na kaszel?
Przyczyny kaszlu - skąd bierze się odruch kaszlu?
Kaszel to przede wszystkim mechanizm pozwalający oczyścić drogi oddechowe. Powodem może być obecność niechcianego ciała obcego, ale może też chodzić o zalegającą wydzielinę. Kaszel sam w sobie nie jest chorobą, a jedynie objawem innej choroby, którą należy wpierw zdiagnozować, aby móc skutecznie walczyć z doskwierającym kaszlem. Kaszel może zwiastować w cięższych przypadkach nawet choroby śródmiąższowe płuc. Zwykle jednak zawdzięczamy go infekcjom wirusowym, które szczególnie jesienią i zimą dają się we znaki. Infekcję wirusową charakteryzuje pewna zmienność, jeśli chodzi o rodzaje kaszlu. Tak czy inaczej jest ona główną przyczyną odruchu kaszlowego u osób dorosłych i dzieci.
Duszący kaszel, uporczywy kaszel, męczący kaszel? To musi być kaszel suchy
Kaszel suchy to z reguły ostry kaszel, który w przebiegu infekcji wirusowej pojawia się w jej pierwszej fazie na początku. Suchego kaszlu możemy się zatem spodziewać w pierwszych 3 dniach przeziębienia czy też grypy. Uporczywy suchy kaszel skutecznie utrudnia normalne funkcjonowanie, wywołując nawet czasami takie dolegliwości jak podrażnienie gardła i ból gardła. Wynika to z faktu, że dochodzi wówczas do podrażnienia błony śluzowej gardła, która łatwo reaguje na obecność czynników drażniących i tym samym często prowadzi do odruchu kaszlu. Wśród substancji drażniących takimi czynnikami zewnętrznymi jest już nawet samo powietrze, ale też spożywane posiłki i płyny.
W przypadku kaszlu suchego w drogach oddechowych nie pojawia się zalegająca wydzielina i nie dochodzi od odkrztuszania żadnej wydzieliny. Odruch ten ma charakter suchy. Kiedy jeszcze możemy mówić o występowaniu suchego kaszlu?
Suchy kaszel pojawia się także, gdy...
Kaszel suchy pojawia się nie tylko w przebiegu infekcji wirusowej gardła i górnych dróg oddechowych. Może on pojawiać się także w astmie oskrzelowej czy też jako objaw niewydolności serca. Kaszel suchy może być też wynikiem przyjmowania niektórych leków, jak chociażby inhibitory konwertazy angiotensyny (np. enalapril, kaptopril, ramipril). W tym przypadku suchy kaszel jest efektem ubocznym ich stosowania i konieczna może być zmiana leku na substancję z innej grupy terapeutycznej.
Nie tylko suchy kaszel. Jest też kaszel mokry...
Mokry kaszel odznacza się tym, że w drogach oddechowych odczuwamy wrażenie zalegania wydzieliny. Wydzielina zalegająca w obrębie układu oddechowego jest efektem stanu zapalnego i walki, jaką toczy układ odpornościowy z patogenami. Dlatego też mokry kaszel jest charakterystyczny dla infekcji wirusowych, ale w II fazie choroby. Wówczas w obrębie dróg oddechowych pojawia się więcej wydzieliny, ulega one zgęstnieniu i przez to sprawia wrażenie zalegania, co utrudnia nierzadko normalne oddychanie. Błony śluzowe są obrzęknięte, a w miarę wydłużania się czasu trwania infekcji może pojawić się ropna wydzielina, która wymagać będzie już zastosowania antybiotyku.
Kaszel mokry - kiedy mówimy o kaszlu mokrym?
Kaszel mokry może obejmować obszar zarówno górnych dróg oddechowych jak i dolnych dróg oddechowych. Występuje nie tylko w II fazie popularnych infekcji sezonowych, ale też jako objaw przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), czy też zapalenia oskrzeli lub płuc. Odkrztuszanie gęstej wydzieliny jest też charakterystyczne dla rozstrzenia oskrzeli.
W leczeniu kaszlu suchego stosuje się...
Suchy kaszel potrafi być naprawdę uciążliwy. Nic zatem dziwnego, że większość z nas szuka skutecznych sposobów na radzenie sobie z kaszlem suchym. Sposoby na kaszel suchy są różne, obejmują zarówno domowe sposoby na kaszel, jak i zastosowanie preparatów dostępnych w aptekach. W przypadku suchego kaszlu pomocne mogą być pastylki z dodatkiem kwasu hialuronowego, który będzie działał nawilżająco na wysuszoną śluzówkę gardła, a przez to zmniejszał częstotliwość kaszlu. Napady kaszlu suchego złagodzi też preparat na bazie ziół, takich jak prawoślaz lub porost islandzki, które powlekają gardło i łagodzą podrażnienia i uczucie drapania.
Poza tym w aptekach dostępne są preparaty w postaci syropów i tabletek, zawierających dekstrometorfan, kodeinę lub lewodropropizynę, które co do zasady hamują odruch kaszlowy.
Domowe sposoby na kaszel suchy - herbaty ziołowe?
Z uporczywym kaszlem suchym możemy walczyć również na domowe sposoby. Tutaj z pomocą przyjść mogą domowe syropy. Na suchy kaszel syrop powinien zawierać napary ziołowe, np. imbir lub prawoślaz. Są one skutecznym sposobem na powstrzymanie kaszlu. Pomocny będzie napój ze świeżo wyciśniętym sokiem malinowym, z dodatkiem cytryny. Wskazana jest również lipa, która wspiera system odpornościowy dodatkowo (podobnie jak imbir). Doskonały sposób na suchy kaszel to także zastosować łyżkę miodu, gdyż (o czym wiedzą nieliczni) on również potrafi łagodzić uporczywy suchy kaszel, którego napady prowadzą nieraz do bólów klatce piersiowej. Dodaj łyżkę miodu do wody z dodatkiem cytryny na wieczór i tak przygotowany napój wypij rano. Nie stosuj gorącej wody, gdyż może to uszkodzić cenne związki zawarte w miodzie i cytrynie.
Chcąc wspomóc organizm w suchym kaszlu można stosować jeszcze napar z siemienia lnianego, który powlekając gardło złagodzi jego podrażnienie. Użyj ziaren siemienia lnianego i przygotuj z nich napar. Drażniące w suchym kaszlu może być też suche powietrze - zwłaszcza jesienią i zimą. Zapewnienie odpowiedniej wilgotności powietrza (nawilżanie powietrza) łagodzi podrażnienia i jest jednym z domowych sposobów na męczący, suchy kaszel. Nawilżacz powietrza, który będzie wspierał drogi oddechowe można obecnie nabyć bez problemu.
Jak pozbyć się zalegającej wydzieliny? Co stosować w leczeniu kaszlu mokrego?
Sposoby na kaszel mokry powinny przede wszystkim pozwolić na usunięcie zalegającej, odkrztuszanej wydzieliny. Jak sprawić, aby odkasływaniem zalegającej wydzieliny pozbyć się jej z dróg oddechowych? Warto zastosować preparaty, które rozrzedzą wydzielinę i upłynnią ją, co zdecydowanie ułatwia odkrztuszanie (nawet jeśli chodzi o mokry kaszel nocny). Zmniejszenie lepkości śluzu można osiągnąć stosując chociażby ambroksol (w syropie lub tabletkach), który w kontakcie z lepką substancją w drogach oddechowych zmniejsza jej gęstość i ułatwia usuwanie. Ma też właściwości przeciwzapalne. Jest zatem dobrym rozwiązaniem w trudnościach z kaszlem mokrym. W uporczywym kaszlu mokrym można też stosować bromheksynę, acetylocysteinę oraz karbocysteinę, leki o działaniu wykrztuśnym.
Jakie na mokry kaszel domowe sposoby można jeszcze wykorzystać?
Wśród domowych sposobów na kaszel mokry mogą być domowe syropy. Skuteczne sposoby to zazwyczaj preparaty, w których obecna będzie babka lancetowata, skuteczna zarówno na kaszel suchy i mokry. Wśród naparów ziół warto wybrać napar z tymianku lub podbiału, które wykazują dobre efekty w odniesieniu do upłynnienia i ułatwienia odkrztuszenia zalegającej wydzieliny. Dodatkowym wsparciem może być czosnek - jeden ząbek czosnku dziennie z pewnością wzmocni Twoją odporność i przyczyni się do tego, że rzadziej będziesz miał problemy z mokrym kaszlem. Posiada on dodatkowo właściwości przeciwbakteryjne (to swego rodzaju naturalny antybiotyk).
W mokrym kaszlu dobrym sposobem mogą być również olejki eteryczne, takie jak olejek eukaliptusowy czy też olejek rozmarynowy. Inhalacja takim olejkiem jest doskonałym domowym sposobem na upłynnienie wydzieliny i nawilżenie klatki piersiowej (dróg oddechowych). Czasami wystarczy nawet sam chlorek sodu (sól fizjologiczna), aby wspomóc oczyszczanie i nawilżanie dróg oddechowych.
Domowe sposoby na kaszel - o czym jeszcze pamiętać, wspierając drogi oddechowe?
Jaki jest przepis na syrop na kaszel z cebuli? Plastry cebuli należy układać w naczyniu, przekładając je warstwami z cukrem - po jednej łyżeczce na każdą warstwę. W momencie jak cebula puści sok syrop jest gotowy do spożywania.
Inny syrop to syrop z czosnku i miodu - miażdżymy 3-4 ząbki czosnku, dodajemy kilka łyżeczek miodu i zalewamy ciepłą wodą. Po 2-3 dniach produkt jest gotowy do spożycia.
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 12 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 7 lat piastuje stanowiska kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć