Alergia pokarmowa to problem, z jakim zmagają się przeważnie małe dzieci, ale nie tylko. Występowanie alergii pokarmowej odnotowuje się także w grupie osób dorosłych, choć na pewno zdecydowanie rzadziej niż w grupie pediatrycznej. Czym objawia się alergia pokarmowa - czy to tylko wysypka alergiczna i różnego rodzaju zmiany skórne? Jak sobie z nią radzić i czy można jej zapobiec?
Alergie pokarmowe - czym są i skąd się biorą tego typu zmiany alergiczne?
Mając na myśli alergię pokarmową chodzi o nadmierną reakcję organizmu na określony alergen, występujący w przyjmowanym pokarmie. Ma wówczas miejsce reakcja alergiczna, która powstaje na skutek aktywacji układu immunologicznego. Komórki tego układu reagują zbyt agresywnie na kontakt z konkretnym związkiem, przez co w organizmie pojawiają się typowe objawy alergii pokarmowej - nie tylko ze strony układu pokarmowego. Na skutek kontaktu organizmu z alergenami mamy do czynienia z reakcją ogólnoustrojową, mając na uwadze zwłaszcza wysypkę alergiczną.
Alergia pokarmowa występuje najczęściej we wczesnym dzieciństwie. Zwykle ustępuje bądź zmniejsza swoje natężenie w okolicach 5 roku życia. Niemniej jednak może także przetrwać do okresu dorosłości. Z tego typu problemem zmaga się kilka procent społeczeństwa, u których występuje alergia. Występowanie alergii pokarmowych obserwuje się częściej u osób dorosłych, u których w rodzinie miała miejsce alergia wziewna, itp.
Objawy alergii pokarmowej to głównie wysypka alergiczna
Chcąc wymienić najczęstsze objawy alergii pokarmowej należy na pierwszym miejscu postawić zmiany skórne. W przeważającej ilości przypadków wysypka alergiczna będzie występowała pod postacią atopowego zapalenia skóry. Możliwe są jednak i inne formy wysypki alergicznej, takie jak pokrzywka skórna czy też alergia kontaktowa. Czasami ma miejsce także obrzęk naczynioruchowy.
Alergia pokarmowa, jako że jest jedną z form alergii, to może indukować także inne objawy. Wśród innych objawów alergii pokarmowej mogą występować także takie, jak: alergiczne zapalenie spojówek, zespół alergii jamy ustnej, a w skrajnych przypadkach po spożyciu pokarmu wywołującego alergię może wystąpić wstrząs anafilaktyczny. Objawy, które nie są wprost łączone z alergią pokarmową to także nudności, bóle brzucha, wymioty, kołatanie serca i ból w klatce piersiowej - mają one miejsce zwłaszcza przy alergicznym zapaleniu przełyku.
Konsekwencją alergii pokarmowych są także czasami zaburzenia snu, wynikające głównie z uciążliwości, jakie towarzyszą zmianom skórnym - głównie uporczywy świąd.
Atopowe zapalenie skóry to najczęstsza forma alergii pokarmowej i wysypki alergicznej
Alergie pokarmowe i towarzysząca im wysypka alergiczna przyjmują najczęściej formę atopowego zapalenia skóry. Towarzyszące mu zmiany skórne pojawiają się zwłaszcza w wieku dziecięcym na policzkach, na przednich częściach kończyn oraz na klatce piersiowej. Zmiany skórne na tych częściach ciała wywołują zwykle uporczywy świąd. Występują przeważnie jako czerwona wysypka i zaczerwienienie skóry. Związane są ze stanem zapalnym, który pojawia się w odpowiedzi organizmu na kontakt z uczulającymi go alergenami.
Z atopowym zapaleniem skóry mamy do czynienia zwykle w okresie dziecięcym. Najbardziej uciążliwa w jego przebiegu jest swędząca wysypka, która zwłaszcza dzieciom potrafi znacząco uprzykrzyć normalne funkcjonowanie.
Co najczęściej wywołuje objawy alergii pokarmowej? Główne alergeny pokarmowe
Do wystąpienia objawów alergii pokarmowej przyczynia się kontakt z czynnikiem alergizującym. Substancją uczulającą, która najczęściej wywołuje objawy alergii jest mleko krowie, a dokładniej białka mleka krowiego. Spożyciu pokarmu z nimi indukuje reakcje alergiczne, których skutki możemy potem obserwować chociażby na skórze. Białko mleka krowiego jest przeważnie pierwszym potencjalnym alergenem, który może wywołać u dziecka pojawienie się alergii pokarmowej. Kolejne z nich to chociażby:
-
niektóre owoce
-
ziarna zbóż, które zawierają uczulający gluten
-
orzeszki ziemne
-
orzechy
-
owoce morza i skorupiaki
-
soja.
Pokarmy te mogą, ale nie muszą być przyczyną występowania alergii. To, czy dana substancja wywoła reakcję alergiczną zależy od indywidualnych predyspozycji.
Jak rozpoznać wysypkę alergiczną? Wysypki alergiczne nie tylko w przebiegu alergii pokarmowych.
Rozpoznanie alergii pokarmowych wymaga bezsprzecznie kontaktu z lekarzem, który przeprowadzi wywiad lekarski, sprawdzi wygląd skóry i skieruje daną osobę ewentualnie na testy skórne (testy alergiczne skórne). Wyniki testów skórnych mają na celu niejako potwierdzenie diagnozy, jaką stawia lekarz (zwykle alergolog lub dermatolog). Objawy skórne mogą, ale nie muszą świadczyć o alergii pokarmowej. Mogą wynikać z innych chorób skóry, które dają podobne objawy. Przyczyną dolegliwości może być także nietolerancja pokarmowa, która co do zasady nie jest tym samym co alergia pokarmowa. Nietolerancja pokarmowa jest chorobą trzewną, której objawy obejmują przede wszystkim problemy z trawieniem. Rzadko natomiast wiąże się z objawami skórnymi.
Wysypka alergiczna w przebiegu alergii pokarmowych ma zwykle charakter czerwonych krostek, grudek, nierzadko wysuszonych i mocno swędzących.
Jak radzić sobie z alergią pokarmową i występowaniem zmian skórnych?
Alergiczne zmiany skórne wymagają specjalnego podejścia. Przede wszystkim w przebiegu alergii należy unikać stosowania na skórę preparatów dodatkowo ją wysuszających i podrażniających. Przeciwwskazane są zatem kosmetyki z substancjami zapachowymi czy też barwnikami. Idealnym rozwiązaniem na alergiczne zmiany skórne są tzw. emolienty, które wzmacniają barierę skórną, nawilżają i natłuszczają skórę oraz łagodzą objawy. Emolienty występują zarówno w formie preparatów do mycia, jak i tych stosowanych na skórę w postaci kremów i balsamów. W niektórych przypadkach, kiedy zmiany są bardziej nasilone leczenie alergii może obejmować aplikowane na skórę miejscowe glikokortykosteroidy. Odpowiednie leki można nabyć w aptekach bez recepty i na receptę lekarską.
Stosowanie preparatów na skórę to jednak nie wszystko. Aby łagodzić objawy, a w najlepszym wypadku ich unikać należy uważnie zwracać uwagę na to, co jemy lub co je nasze dziecko. Unikanie żywności i produktów zawierających alergizujące nas alergeny to pierwsza i najważniejsza zasada terapii alergii pokarmowych. Należy uważać zwłaszcza na białko mleka krowiego - tym bardziej, jeśli uczulone jest na nie dziecko. W aptekach dostępne są specjalne preparaty mlekozastępcze, w składzie których znajdziemy hydrolizaty białka mleka krowiego, które co do zasady nie wywołują takich reakcji alergicznych. Warto o tym pamiętać w sytuacji, gdy u naszego dziecka lekarz potwierdzi występowanie tego typu alergii i wysypki alergicznej.
Warto też pamiętać o tym, że niekiedy objawy alergii nasila intensywny wysiłek fizyczny. Zmiany chorobowe mogą wówczas ulegać wzmocnieniu (zwłaszcza wysypka, ale też kaszel alergiczny). Alergicy powinni zatem uważać również na ten rodzaj czynników ryzyka.
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 12 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 7 lat piastuje stanowiska kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć