Jęczmień na oku to dość przykre i uciążliwe schorzenie, któremu towarzyszy zaczerwienienie powieki i dolegliwości bólowe. W praktyce wyróżnia się 2 rodzaje jęczmienia: jęczmień wewnętrzny i jęczmień zewnętrzny. To, z jakim rodzajem jęczmienia na oku mamy do czynienia wynika z umiejscowienia zmian na powiece. Bez względu jednak, czy jest to jęczmień wewnętrzny czy jęczmień zewnętrzny metody radzenia sobie z nim są podobne (w tym również domowe sposoby). A zatem zacznijmy od początku...
Jęczmień na oku - czym jest ta choroba?
Jęczmień pod okiem (może być na dolnej powiece, ale też i na powiece górnej) to nic innego jak guzek zapalny, będący efektem infekcji gronkowcem złocistym (Staphylococcus aureus) w przeważającej części przypadków. Z obecnością guzka zapalnego możemy spotkać się na powiece dolnej - zwykle na krawędzi powieki oraz na powiece górnej. Zmiany mogą pojawić się także na zewnętrznej stronie powieki (jest to wówczas tzw. jęczmień zewnętrzny) lub na wewnętrznej stronie powieki (jęczmień wewnętrzny). Jęczmień na oku powstaje zwykle w wyniku zakażenia gruczołów łojowych Zeissa lub rzęskowych Molla, albo w wyniku zaburzenia funkcji gruczołów tarczkowych Meiboma. Ujścia gruczołów ulegają zablokowaniu przez gromadzące się tam bakterie, co prowadzi nierzadko do zapalenie brzegów powiek i sprzyja powstawaniu jęczmienia na oku (czy to na dolnej powiece, czy to na górnej). W wyniku miejscowego zakażenia powiek dochodzi do zaczopowania gruczołów łojowych, rzęskowych lub w gruczołach tarczkowych Meiboma, czego efektem są uciążliwe objawy jęczmienia, związane z obecnością guzka zapalnego.
Jęczmień na oku to nie zawsze obrzęk powieki
Jęczmień na powiece bezsprzecznie wywołuje duże uczucie dyskomfortu u danej osoby. Chorzy skarżą się na uczucie ciała obcego pod powieką i to, co zwykle towarzyszy początkom problemów z jęczmieniem, czyli swędzenie oka. Jęczmień swoim kształtem przypomina krostkę, która wypełniona jest płynem ropnym i posiada charakterystyczną, zwykle żółtawo zabarwioną główkę. Choroba może czasami powodować bolesny obrzęk powieki, jednak nie jest to cecha determinująca postawienie diagnozy o obecności jęczmienia na oku. Czasami, w związku z zapaleniem brzegów powiek pojawia się zaczerwienienie całej powieki. Tego typu zmiany są jednak rzadsze. Co do zasady jęczmień na oku nie powoduje zaburzeń widzenia.
Należy jednak pamiętać, że:
-
w przypadku dużego obrzęku powieki
-
w przypadku zaburzenia widzenia
-
jeśli pojawi się powiększenie węzłów chłonnych i wysoka temperatura
-
jeśli zmiany utrzymują się już 10 dni
-
w przypadku obrzęku całego oka
konieczna jest pilna wizyta okulistyczna, gdyż mogło pojawić się przewlekłe zapalenie. Nieleczony jęczmień może przeistoczyć się w gradówkę albo wywołać poważniejsze konsekwencje.
Przyczyny powstawania jęczmienia
Jęczmień na oku przyczyny może mieć różnorodne. Wśród czynników ryzyka rozwoju jęczmienia wymienia się zarówno względy higieniczne, jak i niektóre choroby ogólnoustrojowe. Sytuacje, w których powstaje jęczmień to np.:
-
niedobory odporności
-
dorosły wiek (większe stężenie hormonów androgennych w 3-5 dekadzie życia sprzyja powstawaniu jęczmienia)
-
łojotokowe zapalenie skóry
-
trądzik różowaty (obecność trądziku różowatego czy też łojotokowego zapalenia skóry wpływa na częstsze infekcje brzegów powiek)
-
czasami stosowane kosmetyki powodują wzrost tendencji do powstawania jęczmienia
-
noszenie soczewek kontaktowych (zaleca się unikać lub dbać o wysoką higienę oczu w przypadku noszenia soczewek kontaktowych)
-
przewlekłe zapalenie brzegów powiek (ale też w przypadku przewlekłego zapalenia gruczołów tarczkowych Meiboma - przewlekłe zapalenie gruczołów Meiboma)
-
choroby nowotworowe, cukrzyca.
Przyczyny jęczmienia obejmują także sytuacje, kiedy nie zachowujemy odpowiedniego stopnia czystości i higieny osobistej. Jęczmień zewnętrzny pojawia się często w kontakcie z brudnymi rękami. Dotykanie powiek brudnymi rękami, przecieranie ich brudnym ręcznikiem sprzyja częstszym infekcjom. Nie pomaga także długotrwałe przebywanie w zadymionych pomieszczeniach i palenie papierosów.
Jak zapobiegać powstawaniu jęczmienia na oku? Dbać o ujścia gruczołów!
Skoro brak odpowiedniej higieny powiek i oczu to jedna z przyczyn powstawania jęczmienia, to odpowiednie oczyszczanie brzegów powiek powinno stanowić podstawę pielęgnacji powiek i zapobiegania tego typu problemom. W związku z tym, że na brzegach powiek odkładają się liczne zanieczyszczenia zaleca się odpowiednie oczyszczanie gruczołów rzęskowych - np. za pomocą specjalistycznych chusteczek do pielęgnacji powiek. Pomoże także częste mycie rąk i wgląd w stosowane kosmetyki - okazuje się bowiem, że niektóre mogą Cię uczulać i sprzyjać inicjacji jęczmienia. Pamiętaj też, że w przypadku stosowania soczewek kontaktowych wskazana jest jeszcze większa dbałość o higienę oczu i czystość.
W leczeniu jęczmienia ważna jest także odpowiednia higiena i ciepłe okłady. Jak zlikwidować jęczmień na oku?
Okazuje się że odpowiednie leczenie jęczmienia to także dbałość o higienę oczu i powiek w tym okresie. W przypadku jęczmienia zaleca się stosować na powieki kompres, który ma na celu rozgrzanie powieki i ułatwienie oczyszczania guzka zapalnego, którym jest jęczmień na oku. Na jęczmień z ograniczonym obrzękiem powieki stosuje się na powieki kompres rozgrzewający, który również można otrzymać w aptekach. Stosuje się 4-5x na dobę ciepłe okłady trwające po 10-15 minut. Uzupełnieniem kompresu będzie masaż powieki.
W aptekach dostępne są także maści na jęczmień - zarówno dostępne bez recepty, jak i te przepisywane przez lekarzy okulistów i internistów. Te pierwsze mają na celu ułatwienie "pęknięcia" czopu ropnego, a tym samym ułatwiają oczyszczenie powiek i szybszy powrót do zdrowia. Czasami może pojawić się konieczności stosowania antybiotyków (zwykle w postaci maści lub kropli do oczu). Ten rodzaj farmakoterapii dostępny jest jednak tylko na receptę lekarską. Jeśli wdrożono leczenie jęczmienia jęczmień nadal pozostaje na oku - konieczna może być interwencja chirurgiczna (zwłaszcza przy przejściu jęczmienia w gradówkę).
Domowe sposoby na jęczmień na oku
Domowe sposoby na jęczmień obejmują różne metody. Jedną z nich są ciepłe okłady rozgrzewające, za pomocą np. ugotowanego na twardo jajka w skorupce lub też przy pomocy butelki z ciepłą wodą. Okłady rozgrzewające warto stosować kilka razy dziennie. Poza tym nieodzowny będzie towarzyszący okładom masaż powieki. Okłady mogą być także na bazie zielonej herbaty lub świetlika.
Wśród domowych metod nie wolno zapominać o takich, jak pocieranie złotą obrączką. Warto jednak wiedzieć, że nie chodzi tu o antybakteryjne działanie złota, a o usprawnienie krążenia w obrębie jęczmienia, a także o ułatwienie ewakuacji zalegającej w nim ropy na zewnątrz, co usprawni proces gojenia. Dodatkowo może zajść konieczność zrezygnowania ze stosowania dotychczasowego opakowania kosmetyków (zwłaszcza tuszu do rzęs, itp.).
Jęczmień pod okiem kłóci się z czystymi rękami
Zapamiętaj - odpowiednia higiena powiek i oczu to podstawa, zarówno profilaktyki jak i leczenia jęczmienia. Dbałość o czystość okolic oczu pozwala znacząco zmniejszyć ryzyko pojawienia się jęczmienia na czach. Nie zapominaj o tym!
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 12 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 7 lat piastuje stanowiska kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć
