Owsica to choroba pasożytnicza, której czynnikiem sprawczym są owsiki ludzkie. Obecność owsików, choć nie jest niebezpieczna dla zdrowia, to potrafi skutecznie uprzykrzyć codziennie funkcjonowanie. I choć owsik ludzki najczęściej spotykany jest u dzieci w wieku przedszkolnym, to dorosłe osobniki oraz jaja owsików spotykane są także u osób dorosłych. Czym są owsiki? Jakie są objawy owsików? jak wyglądają owsiki i jak wygląda leczenie owsików? Z poniższego artykułu dowiesz się zatem, jakie są przyczyny objawy i leczenie owsików.
Owsiki i jaja owsika - co to właściwie jest?
Owsiki ludzkie to pasożyty bytujące w przewodzie pokarmowym człowieka, zwłaszcza w jelicie grubym. Owsik należy do grupy nicieni, stąd też jego charakterystyczny, nitkowaty i podłużny kształt. Samice owsików są zdecydowanie większe od samców. Okazuje się bowiem, że samice owsików potrafią osiągać długość ciała z przedziału 0,8-1,3cm, zaś samce owsików zwykle nie przekraczają 0,8cm długości ciała.
Owsiki to pasożyty, których obecność wiąże się z występowaniem owsicy. Owsica to zatem choroba, która dotyka układ pokarmowy człowieka, mającego kontakt z owsikami. Cały cykl rozwojowy owsików ma miejsce w układzie pokarmowym człowieka, a człowiek jest jedynym, znanym nosicielem i żywicielem tych organizmów.
Cykl rozwojowy, czyli jaja pasożyta, larwy i dorosłe osobniki...
Cykl rozwojowy owsików trwa od 2 do 6 tygodni - jest to czas, w którym z jaj owsika rozwija się postać larwalna, a następnie osobnik dorosły, składający jaja owsików w okolicach odbytu. Owsiki składają je zwykle właśnie w okolicach odbytu. To właśnie w okolicach odbytu rano najczęściej można spotkać dorosłe osobniki owsików. Samice składają jaja zwykle w trakcie nocy, migrując z jelita grubego do ujścia odbytu właśnie po to, aby złożyć jaja. To właśnie tam, a także w obrębie krocza (czy też miejsc intymnych u dziewczynek/kobiet) najczęściej spotyka się jaja owsika. Również tam można spotkać dorosłego osobnika, choć jest to rzadkie, to istnieje prawdopodobieństwo, że dostrzeżemy go gołym okiem.
Ryzyko zarażenia - głównie drogą pokarmową! Kto jest najbardziej narażony?
Zarażenie owsicą następuje przede wszystkim poprzez złożone przez owsiki jaja, które z okolic odbytu przedostaną się do ust, czyli do początku przewodu pokarmowego. Jaja pasożytów mogą przedostać się tam w różnoraki sposób. Może to być albo na drodze autozakażenia (niezachowanie zasad higieny osobistej skutkuje właśnie tego typu sytuacjami) albo na drodze kontaktu z jajami owsików, znajdującymi się na przedmiotach codziennego użytku. W przypadku dzieci (zwłaszcza dzieci w wieku przedszkolnym i małych dzieci) bardzo często będą to zabawki, pościel, czy też ręcznik. Potem owsiki wędrują w jelicie cienkim, aby ostatecznie dotrzeć do jelita grubego.
U dzieci problemem jest zwykle nieprzestrzeganie podstawowych zasad higieny osobistej, przez co może dochodzić do wzajemnego zarażania się owsikami. Ważna jest wyeliminowanie źródeł zakażenia wtórnego z otoczenia dziecka, zwłaszcza brudna i zainfekowana jajami bielizna i pościel. Jakie są zatem przyczyny objawy i leczenie owsicy?
Owsica - objawy owsicy. Po czym stwierdzić obecność owsików?
Obecność owsików w obrębie jelit nie daje większych, jednoznacznie świadczących o zakażeniu tym akurat patogenem objawów. Objawem mocno charakterystycznym, który faktycznie może ukierunkować diagnozę na owsicę jest nieprzyjemne swędzenie, które dla wielu odbierane jest wręcz jako uporczywe swędzenie okolic odbytu. Wynika ono z faktu, że samice składają jaja właśnie w okolicy odbytu, przez co migrując nocą w okolice odbytu wywołują świąd i konieczność drapania. Należy pamiętać, że drapiąc się w okolicy odbytu może dojść do podrażnienia skóry, a tym samym nadkażenia bakteryjnego. Dlatego też owsicy nie należy bagatelizować. Dorosłe samice mogą być widoczne gołym okiem, niemniej jednak stosunkowo rzadko można je dostrzec w trakcie dnia.
U małych dzieci równie charakterystycznym (choć nie zawsze występuje) objawem może być zgrzytanie zębami. To zgrzytanie zębami ma miejsce zwykle w nocy, w trakcie snu, stąd nie zawsze może zostać dostrzeżone przez rodziców dziecka.
Mówiąc o objawach owsicy nie należy zapominać także o tego typu kwestiach, jak bóle brzucha, czy też spadek apetytu. Może pojawić się także bladość skóry, a w przypadku stwierdzenia owsicy ze znaczą ilością pasożytów może wystąpić zapalenie jelita grubego. Zapamiętać należy jednak, że ból brzucha i dokuczliwe swędzenie może być przyczyną innego schorzenia, bądź mogą je wywoływać inne pasożyty. Bóle brzucha, zwłaszcza przewlekłe powinny bezwzględnie skłonić nas do ustalenia ich przyczyny.
Owsiki - rozpoznanie
Owsiki dostają się do organizmu drogą pokarmową. Niemniej jednak ich obecność stwierdzić można dopiero w okolicach odbytu lub w kale dziecka, czy też osoby dorosłej. Po stwierdzeniu objawów, mogących świadczyć o tym, że owsiki bytują w jelicie grubym lekarz może zlecić badanie okolic odbytu lub badanie kału. To pierwsze polega na przyklejeniu taśmy celofanowej do odbytu w godzinach porannych (zaraz po przebudzeniu) i przekazanie jej do laboratorium celem weryfikacji, czy owsiki rzeczywiście są obecne.
Badanie kału jest z zasady badaniem mniej dokładnym, gdyż aby móc stwierdzić obecność owsików w kale potrzebna jest duża ilość tych pasożytów w układzie trawiennym osoby zainfekowanej. Niemniej jednak także przy jego pomocy można stwierdzić owsiki. Jeśli zaobserwujesz w stolcu dziecka dorosłego osobnika - nie zwlekaj i rozpocznij leczenie farmakologiczne.
Jak leczyć owsiki u dzieci? Leczenie owsików - leczenie farmakologiczne
Owsiki, zwłaszcza owsiki u dzieci to problem, którego nie powinniśmy bagatelizować. Owsiki u dzieci, nie dość, że są nieprzyjemne i uciążliwe, mogą powodować rozdrażnienie u dzieci i spadek apetytu, to dodatkowo są idealnym źródłem infekcji dla pozostałych domowników. Jak zatem wygląda leczenie owsicy?
Sprawdzonym i bezpiecznym sposobem jest zastosowanie substancji leczniczej o działaniu przeciwpasożytniczym. Takim związkiem jest chociażby pyrantelum. Substancja ta działa poprzez paraliż ciała owsików, a tym samym ich uśmiercenie. Środek wykazuje wysoką skuteczność. Aby jednak ją uzyskać należy przestrzegać dwóch, niezwykle ważnych i istotnych zasad:
- po dwóch tygodniach kurację należy bezwzględnie powtórzyć
- farmakoterapię owsicy powinni przejść wszyscy domownicy.
Dopiero po spełnieniu tych warunków możemy mówić o powodzeniu leczenia.
Domowe sposoby na owsiki
Choć wydaje się to logiczne, to dla niektórych nadal nie odgrywa to istotnej roli w walce i profilaktyce z owsikami. A chodzi o odpowiednią higienę osobistą i częste mycie rąk. To właśnie najprostsze domowe sposoby walki z tego typu pasożytem.
Dlaczego częste mycie rąk może okazać się pomocne? Głównie dlatego, że zamieszkując bądź przebywając z osobą zakażoną nie trudno o kontakt rąk z jajami. Skażone dłonie to najczęstsza przyczyna zainfekowania. Na brudnych rękach owsiki bez problemu przenoszą się na inne osoby. Dlatego też najbardziej narażone na zakażenie są dzieci w przedszkolach czy też w domach dziecka. Zapamiętaj, że dokładne mycie rąk i wysoki poziom higieny to podstawa - zarówno profilaktyki, jak i terapii owsicy.
Analizując sposoby ograniczania zakażenia nie należy zapominać o jednoczesnym (najlepiej tego samego dnia co rozpoczęcie farmakoterapii) przeprowadzeniu gruntownego czyszczenia domu/mieszkania. Oprócz brudnych rąk źródłem zakażenia mogą być przecież zabawki, pościel, ubrania i ręczniki. Takie sytuacje zdarzają się wbrew pozorom niezwykle często, kiedy do zakażenia doszło poprzez kontakt z przedmiotami, na których obecne były jaja pasożytów. Zapamiętaj, aby wyprać tego typu materiały w wysokiej temperaturze, która pozwoli pozbyć się jaj owsików.
Zapamiętaj!
- dbaj o higienę osobistą - dokładnie myj ręce i okolice odbytu ciepłą wodą
- tego typu toaletę wykonuj codziennie, zwłaszcza rano po przebudzeniu, kiedy to mogło dojść do złożenia jaj w okolicach intymnych
- unikaj kontaktu z osobami zakażonymi
- jeśli to konieczne - możliwie szybko rozpocznij leczenie farmakologiczne
- terapię powinni przejść wszyscy domownicy
- po 2 tygodniach od przyjęcia pierwszej dawki leku zabieg należy powtórzyć - również wśród wszystkich domowników!
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 12 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 7 lat piastuje stanowiska kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć