Potas jest jednym z ważniejszych pierwiastków w naszym organizmie. Przyczynia się on do prawidłowego funkcjonowania gospodarki wodno-elektrolitowej. To dzięki niemu także nasza gospodarka kwasowo-zasadowa funkcjonuje prawidłowo. Pierwiastek ten jest niezbędny w procesie prawidłowego spalania białek i węglowodanów, dotleniania mózgu czy komórek, dzięki którym nasze mięśnie pracują prawidłowo.
Do czego jeszcze nasz organizm potrzebuje potasu? Czym może się objawiać niedobór potasu? Jakie mogą być tego przyczyny ? Sprawdź koniecznie!
Brak potasu - objawy niedoboru potasu w organizmie człowieka
Potas reguluje poziom pH komórek, jest odpowiedzialny za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i naszego mózgu. Od stężenia potasu we krwi zależą również zasoby substancji, które odpowiadają za prawidłową pracę mięśni. Z naszego krwiobiegu pierwiastek ten wypłukuje się wraz z moczem i potem. Dlatego też niezwykle ważne jest, aby zadbać o dietę bogatą w ten składnik.
Niedobór potasu, czyli hipokaliemia jest stanem, w którym stężenie potasu w surowicy krwi jest zbyt niskie. Stan ten może przebiegać bezobjawowo i wówczas nieprawidłowości wykrywa się tylko w badaniu krwi czy moczu. Niemniej często jednak niedobór potasu daje szereg objawów, w tym objawów neurologicznych.
Niedobór potasu - objawy
Do objawów niedoboru potasu zaliczyć można m.in.:
- zaparcia,
- wzrost ciśnienia,
- ogólne osłabienie mięśni,
- skurcze mięśni,
- ogólne osłabienie organizmu, przewlekłe zmęczenie,
- upośledzenie funkcji nerwów obwodowych,
- zaburzenia równowagi,
- zmiany nastroju i zaburzenia psychiczne,
- kołatanie serca i zaburzenia rytmu serca, w tym zmniejszenie kurczliwości mięśnia sercowego (zaburzenia rytmu serca z kolei mogą prowadzić do omdleń, zawrotów głowy czy nawet zawału),
- uczucie mrowienia, drętwienia lub szczypania w różnych częściach ciała (może także dojść do zaburzeń czucia),
- trudności w skupieniu uwagi, zapamiętywaniu czy wykonywaniu niektórych zadań.
Potas jest istotny w kontekście przewodności elektrycznej mózgu oraz transmisji nerwów. Odgrywa też niezwykle ważną rolę w transporcie serotoniny, odpowiadającej za poczucie szczęścia. Niedostateczna podaż potasu może również przyczyniać się do powstawania chorób neuropsychiatrycznych, do ataków lęku, bezsenności oraz do myśli rezygnacyjnych.
Niedobór potasu - przyczyny
Jakie mogą być przyczyny niedoboru potasu? Wśród przyczyn niedoboru potasu w organizmie można wymienić wiele różnych powodów, w tym zarówno zdrowotnych, jak i tych wynikających z nieprawidłowej diety.
Na niedobór potasu mogą cierpieć osoby, które:
- borykają się z otyłością,
- są chore na cukrzycę,
- cierpią na niedrożność jelit,
- nadużywają alkoholu,
- mają na ciele rozległe oparzenia,
- w nadmiarze spożywają sól,
- chorują na nadciśnienie tętnicze,
- w nadmiarze piją kawę lub herbatę,
- zmagają się z biegunkami lub wymiotami,
- są na dietach odchudzających i niskopotasowych, cierpią na jadłowstręt psychiczny,
- stosują środki przeczyszczające i leki moczopędne,
- regularnie stosują leki nasercowe,
- są bardzo mocno aktywne sportowo (wraz z innymi elektrolitami, tracimy również potas),
- cierpią na niedobór magnezu (magnez to bardzo ważny pierwiastek. Hipomagnezemia może zwiększyć wydalanie potasu i utrudnić opanowanie hipokaliemii).
Na utratę potasu może wpływać stosowanie leków takich jak diuretyki pętlowe czy leki przeciwastmatyczne i leki stosowane w terapii ciężkich zakażeń grzybiczych. Zbyt niski poziom potasu w organizmie towarzyszyć może wielu chorobom, w tym niewydolności serca, niektórym chorobom nerek, niewydolności kory nadnerczy, marskości wątroby, zespołowi Cushinga i innym.
Pamiętajmy, że krótkotrwałe niedobory potasu zazwyczaj nie są niebezpieczne. Jednak przewlekła i nieleczona hipokaliemia może doprowadzić do szeregu powikłań zdrowotnych, w tym nie tylko do nadciśnienia, ale również do udaru mózgu. Nie można więc bagatelizować niedoboru potasu, a w razie jakichkolwiek problemów zdrowotnych, pilnie należy skonsultować się z lekarzem. Znaczny niedobór potasu może być nie tylko symptomem wielu chorób, ale i stanem zagrożenia życia!
Zbyt mało potasu w organizmie - skutki niedoboru lub utraty potasu
Zbyt duża utrata potasu, lub jego niedobór skutkować może zaburzeniami rytmu serca czy kwasicą metaboliczną. Może też spowodować m.in. zwężenie tętnicy nerkowej, rozpad tkanki mięśniowej, choroby układu nerwowego, a także pogorszenie wyglądu paznokci, skóry i włosów.
Źródła potasu w diecie - jak zwiększyć poziom potasu w organizmie?
Najbezpieczniejszą formą uzupełniania potasu jest prawidłowo dobrana dieta. Lekarz może także zastosować inne leczenie hipokaliemii, zlecić skorzystanie z suplementów potasu czy wprowadzić leki i preparaty na skurcze mięśni.
W celu utrzymania odpowiedniego poziomu potasu w organizmie warto zadbać o zdrową i dobrze zbilansowaną dietę. Wyeliminujmy z jadłospisu wszystkie szkodliwe i małowartościowe produkty np. fast foody i zwiększmy dzienne spożycie produktów spożywczych, które bogate są w składniki odżywcze, witaminy i minerały.
Aby pokryć dzienne zapotrzebowanie organizmu na potas, stosujmy dietę bogatą w produkty mleczne, warzywa, owoce i pełnoziarniste produkty zbożowe.
Pożywienie bogate w potas to m.in.:
- rośliny strączkowe - soczewica, soja, groch czy fasola,
- warzywa - szpinak, brokuły, marchew, ziemniaki, buraki, pomidory,
- świeże i suszone owoce - bogate w potas są morele, banany, wiśnie, brzoskwinie, pomarańcze, truskawki, śliwki,
- pestki i nasiona.
Sporo tego pierwiastka znajdziemy też w kaszy gryczanej, jęczmiennej, jaglanej, ryżu brązowym, płatkach owsianych, pszennych, żytnich, w mięsie, w kakao, w pistacjach, rodzynkach, pestkach dyni, botwince, arbuzie, w liściach pietruszki, w awokado czy nawet w gorzkiej czekoladzie dobrej jakości. Potas zawierają również otręby pszenne.
Nadmiar potasu - przyczyny i objawy zwiększenia stężenia potasu we krwi
Pamiętajmy, że zarówno niedobór potasu, jak i jego nadmiar jest szkodliwy dla naszego organizmu. Objawami mogącymi zwiastować nadmiar potasu we krwi są m.in. złe samopoczucie, osłabienie i porażenie mięśni oraz zaburzenia rytmu serca.
Przyczyną nadmiaru potasu we krwi może być natomiast niewydolność nerek, niedobór insuliny w przebiegu cukrzycy typu I czy niedobór hormonu nadnerczowego aldosteronu, (odpowiedzialnego m.in. za wydalanie potasu przez nerki), a także stosowanie w nadmiarze preparatów potasu.
Zbyt wysokie stężenie potasu w surowicy krwi może wpływać też niekorzystnie na działanie niektórych leków, w tym tych na nadciśnienie, niewydolność serca czy arytmię. Ze zbyt dużym poziomem potasu we krwi może wiązać się także choroba Addisona.
Podsumowanie
Prawidłowe stężenie potasu we krwi to jeden z wyznaczników zdrowego organizmu. Co może świadczyć o niedoborze potasu? Niedobór potasu, czyli hipokaliemia objawiać się może np. osłabieniem, skurczami mięśni czy zaburzeniami rytmu serca. Przyczynami niskiego stężenia potasu w surowicy krwi mogą być m.in. choroby nerek, przyjmowanie niektórych leków, nieprawidłowa dieta, używki i wiele innych. Do produktów bogatych w potas należą w kolei niektóre warzywa i owoce, nasiona, rośliny strączkowe, produkty pełnoziarniste i wiele innych.
Przewlekła hipokaliemia może doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, dlatego niezwykle ważne jest, aby w przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów, sięgnąć po poradę lekarską! Warto wiedzieć też, że zbyt duże stężenie potasu we krwi (hiperkaliemia) jest tak samo niebezpieczne, jak jego niedobór.
Pamiętajmy, że powyższy artykuł nie jest poradą medyczną. W celu zachowania zdrowia należy stosować odpowiednio zbilansowaną dietę, wprowadzić aktywność fizyczną i regularnie się badać, a w razie jakichkolwiek niepokojących objawów zdrowotnych, niezwłocznie skontaktować się z lekarzem!
O autorze
mgr farm. Edyta Sukiennik
Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi na kierunku farmacji. Posiada I-stopień specjalizacji aptecznej. Farmaceutka z powołania. Od 25 lat związana czynnie z zawodem farmaceuty. A od ponad 22 lat piastuje funkcje kierownika. Swoją pierwszą aptekę otworzyła w 2004 roku. W kolejnych latach tworzyła kolejne placówki wychodząc naprzeciw potrzebom rynku. Od początku kierowała się podstawowymi wartościami którymi są: szacunek, uczciwość, odpowiedzialność dla dobra i zdrowia pacjenta. Empatia, cierpliwość i wyrozumiałość to jej podstawowe cechy osobowości.
W wolnym czasie podróżuje. Uwielbia poznawać nowe miejsca, poznawać ludzi i ich obyczaje.
« wróć