Aby ludzki organizm pracował wydajnie, w ciele muszą zachodzić różne reakcje, podczas których powstają niezbędne do życia substancje i związki chemiczne. Fundamentalne znaczenie dla zdrowia mają m.in. aminokwasy białkowe, takie jak glicyna. Czym jest ten aminokwas i jaki ma wpływ na nasze zdrowie? W jakich składnikach znajdziemy glicynę i za jakie funkcje w organizmie odpowiada? Na czym polega suplementacja glicyny, jakie są przeciwwskazania do stosowania glicyny i możliwe skutki uboczne przyjmowania tego aminokwasu? Czytaj dalej i poznaj wszystkie właściwości glicyny!
Czym jest glicyna?
Glicyna to organiczny związek chemiczny, zaliczany do standardowych aminokwasów białkowych. Należy podkreślić, że glicyna jest aminokwasem endogennym, a zatem składnikiem produkowanym naturalnie przez organizm z substancji takich jak seryna, cholina, hydroksyprolina oraz treonina. W organizmie człowieka fundamentalne znaczenie ma 20 aminokwasów białkowych, biorących udział w wielu procesach odpowiedzialnych za prawidłową pracę mózgu, mięśni, układu krążenia, układu pokarmowego, odpornościowego i wielu innych.
Glicyna stanowi około 11% wszystkich obecnych w organizmie aminokwasów i około 7,2% reszt aminokwasowych występujących w białkach. W wysokich stężeniach glicyna znajduje się w skórze, tkance łącznej stawów oraz w tkance mięśniowej. Warto wiedzieć, że naturalna produkcja glicyny może wystąpić wyłącznie w przypadku gdy w organizmie znajdą się odpowiednie ilości aminokwasów takich jak alanina, kwas asparaginowy, asparagina i kwas glutaminowy. W innym przypadku może dojść do niedoboru glicyny, co zwykle wiąże się z koniecznością wprowadzenia suplementacji tego aminokwasu pod okiem specjalisty.
Glicynę odkrył w 1820 roku francuski chemik Henri Braconnot podczas kwasowej hydrolizy żelatyny. Jak się okazało, pochodząca od zwierząt żelatyna jest produktem bogatym w glicynę, co sprawiło, że przemysł farmaceutyczny i kosmetyczny zaczął wykorzystywać odkrycie chemika do produkcji leków, suplementów diety i preparatów do stosowania na skórę. Przeprowadzone przez Braconnota badania przyczyniły się do wykonywania częstszych analiz biologicznych budulców organizmu, a co za tym idzie - wiedza na temat aminokwasów i ich roli w ciele stała się jeszcze bardziej dostępna.
Źródła glicyny w codziennej diecie
Mimo że glicyna to aminokwas endogenny, zdarzają się sytuacje, gdy konieczne jest uzupełnienie codziennej diety o produkty bogate w tenże składnik, aby zwiększyła się jego ilość w organizmie. Poza żelatyną, znajdującą się w produktach mięsnych i deserach o galaretowatej konsystencji, glicynę można znaleźć między innymi w gotowanym węgorzu, małżach, suszonej pietruszce, drobiu, wołowinie, soi, jajkach, nabiale, a w mniejszych ilościach także w orzechach laskowych, strączkach, ryżu, bananach, czy ziemniakach.
Glicyna - właściwości i zastosowanie
Glicyna odgrywa fundamentalną rolę dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Występując w ciele w odpowiednim stężeniu, aminokwas ten pełni ważne zadanie w ośrodkowym układzie nerwowym, poprawiając pamięć, koncentrację, postrzeganie, mowę, procesy obliczeniowe, sen, apetyt, czy reakcje odpornościowe. Ponadto glicyna wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, zwiększając u człowieka odporność na stres, a także normując pracę narządów wewnętrznych.
Warto podkreślić, że glicyna zmniejsza wydzielanie kwasu żołądkowego, ograniczając ryzyko wystąpienia refluksu czy dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Ponadto ten aminokwas działa wspomagająco w procesach przyswajania wapnia i w syntezie kolagenu, dzięki czemu glicyna ma pozytywny wpływ na zdrowie i elastyczność stawów i kości.
Co więcej, prawidłowy poziom glicyny w organizmie zmniejsza uczucie zmęczenia w ciągu dnia, a także ma wpływ na pozytywne samopoczucie i kontrolę nad emocjami. Warto dodać, że glicyna ma ogromne znaczenie w produkcji przez organizm glutationu - antyoksydantu pomocnego w ochronie komórek przed szkodliwym działaniem tzw. wolnych rodników, odpowiedzialnych za przyspieszanie procesów starzenia się organizmu.
Do czego wykorzystuje się glicynę?
Jak wcześniej wspomniano, pozyskiwana z żelatyny glicyna wykorzystywana jest do produkcji kosmetyków o możliwym działaniu nawilżającym, regenerującym i opóźniającym procesy starzenia się tkanek. Ponadto aminokwas ten stosowany jest przy produkcji suplementów diety, jako uzupełnienie codziennego pożywienia. Wówczas glicyna może wykazywać działanie takie jak:
- Poprawa sprawności umysłowej,
- Ochrona przewodu pokarmowego przed wrzodami,
- Ochrona przewodu pokarmowego podczas przyjmowania silnych leków,
- Redukcja stanów zapalnych,
- Wspieranie redukcji nadmiernej masy ciała,
- Stymulowanie wydzielania hormonu wzrostu,
- Regulowanie pracy układów odpornościowego i pokarmowego,
- Regulowanie w organizmie poziomu potasu, chloru i wapnia,
- Poprawa snu,
- Stabilizowanie poziomu cukru we krwi,
- Zapobieganie zwyrodnieniu stawów i wiele innych.
Biorąc pod uwagę powyższe możliwe działanie glicyny, suplementacja tego aminokwasu często zalecana jest osobom zmagającym się z problemami z koncentracją, zaburzeniami neurologicznymi, zaburzeniami funkcjonowania układu pokarmowego, zaburzeniami snu, cukrzycą, nadwagą, otyłością, niewydolnością serca, czy zaburzeniami pracy mięśni i stawów.
Jak stosować glicynę?
Niezależnie od wieku, samopoczucia i problemów, z jakimi zmaga się organizm, dawkowanie glicyny w każdym przypadku należy ustalić z lekarzem. Zwykle zaleca się przyjmowanie od 1 do 3 gramów aminokwasu dziennie, jednak dawki mogą się różnić w zależności od indywidualnych potrzeb zdrowotnych pacjenta. Przed podjęciem decyzji o wprowadzeniu suplementacji glicyny, warto więc skonsultować się ze specjalistą, który przeprowadzi szczegółowy wywiad medyczny i zaleci odpowiednie dawki aminokwasu.
Przeciwwskazania do suplementowania glicyny
Mimo że glicyna należy do aminokwasów endogennych i jej obecność w organizmie jest zupełnie normalnym zjawiskiem, aminokwas ten nie powinien być suplementowany w przypadku:
- Dzieci - W tej grupie osób łatwo o spowodowanie nadmiaru glicyny w ciele. Każdorazowa chęć suplementacji glicyny powinna zostać skonsultowana ze specjalistą.
- Osób zmagających się z chorobami nerek i wątroby - Suplementacja glicyny może wpływać na zdolność organizmu do eliminacji tego aminokwasu.
- Kobiet w ciąży i karmiących piersią - Wciąż nie istnieje wystarczająca ilość badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania glicyny podczas ciąży i laktacji.
Możliwe skutki uboczne stosowania glicyny
Przyjmowanie suplementów zawierających glicynę w niektórych przypadkach może wywoływać skutki uboczne takie jak:
- Zmiany ciśnienia krwi,
- Reakcje alergiczne obejmujące świąd, wysypkę oraz obrzęk twarzy, języka i dróg oddechowych,
- Problemy żołądkowe takie jak nudności, wymioty, skurcze brzucha oraz biegunkę.
Objawy nadmiaru i niedoboru glicyny
Zarówno nadmiar, jak i niedobór glicyny mogą prowadzić do nieprzyjemnych dolegliwości i kłopotów ze zdrowiem. W przypadku nadmiaru tego aminokwasu (najczęściej powodowanego przyjmowaniem zbyt dużej dawki suplementu), można zauważyć objawy takie jak drżenie mięśni, zaburzenia ruchowe, nudności, wymioty, biegunka, czy długotrwałe bóle brzucha.
Niedobór glicyny zwykle ma podłoże genetyczne bądź związany jest z niewłaściwą, ubogą w składniki odżywcze dietą. Objawami niedoboru glicyny w organizmie są między innymi problemy ze strony układu pokarmowego, trudności w skupieniu, problemy ze snem i koncentracją, chroniczne zmęczenie, czy zwiększenie częstotliwości chorowania. W przypadku podejrzewania zarówno nadmiaru, jak i niedoboru glicyny należy skonsultować się ze specjalistą, który zleci odpowiednie badania i dobierze sposób leczenia dolegliwości.
Glicyna - podsumowanie
Glicyna jest niezwykle ważnym aminokwasem, pełniącym ważną funkcję w wielu obszarach organizmu. Składnik ten odpowiada za prawidłową pracę układu nerwowego, pokarmowego, czy odpornościowego, a także za właściwe działanie gospodarki hormonalnej, czy układu kostno-stawowego. Podstawą zachowania odpowiedniego stężenia glicyny w organizmie jest zbilansowana dieta, jednak w niektórych przypadkach warto wprowadzić suplementację tego aminokwasu. Przed wyborem suplementów należy jednak skonsultować się ze specjalistą, który wykona podstawowe badania i określi bezpieczne dawkowanie glicyny.
O autorze
mgr farm. Edyta Sukiennik
Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi na kierunku farmacji. Posiada I-stopień specjalizacji aptecznej. Farmaceutka z powołania. Od 25 lat związana czynnie z zawodem farmaceuty. A od ponad 22 lat piastuje funkcje kierownika. Swoją pierwszą aptekę otworzyła w 2004 roku. W kolejnych latach tworzyła kolejne placówki wychodząc naprzeciw potrzebom rynku. Od początku kierowała się podstawowymi wartościami którymi są: szacunek, uczciwość, odpowiedzialność dla dobra i zdrowia pacjenta. Empatia, cierpliwość i wyrozumiałość to jej podstawowe cechy osobowości.
W wolnym czasie podróżuje. Uwielbia poznawać nowe miejsca, poznawać ludzi i ich obyczaje.
« wróć