.jpg)
Oparzenia to jedne z częstych urazów, jakim możemy łatwo ulec na co dzień, chociażby podczas gotowania, rozpalania grilla czy zbyt długiego opalania się na słońcu. W wyniku ich powstania pojawiają się nie tylko ból i pieczenie, ale także charakterystyczne bąble wypełnione płynem surowiczym. Niestety, pomimo że oparzenia zdarzają się właściwie każdemu, mało kto wie, jak właściwie się z nimi obchodzić. Sprawdź, jak powinno wyglądać prawidłowe udzielenie pierwszej pomocy osobie z oparzeniem i co zrobić, aby przyspieszyć proces gojenia się powstałych pęcherzy oparzeniowych!
Oparzeniowa pierwsza pomoc krok po kroku
Oparzenie powstaje przede wszystkim wskutek bezpośredniego kontaktu skóry z wysoką temperaturą. Jak się okazuje, wystarczy jedna sekunda kontaktu z substancją o temperaturze 70℃, aby naskórek zaczął ulegać martwicy. Najczęstszą przyczyną powstawania oparzeń bywa nasza nieostrożność podczas rutynowych czynności, np. zalewania kawy gorącą wodą, wyjmowania ciasta z piekarnika czy rozpalania ogniska. Poza wysoką temperaturą przyczyną oparzeń bywają także substancje chemiczne, jak również zbyt długa ekspozycja skóry na promieniowanie słoneczne czy porażenia prądem.
W miejscu oparzenia niemal od razu dochodzi do uszkodzenia tkanek skóry, tj. naskórka, naczyń krwionośnych, a nawet głębokich warstw skóry właściwej czy tkanki podskórnej. Dlatego też, w zależności od intensywności oparzenia i wywołującego go czynnika, mogą być one mniej lub bardziej niebezpieczne dla naszego zdrowia. Niekiedy wystarczy polać oparzone miejsce chłodną wodą, a w niektórych przypadkach powinniśmy z miejsca udać się do lekarza.
Jak prawidłowo ocenić stopień oparzenia?
W przypadku powstania oparzenia, w podjęciu właściwych działań pomaga określenie ich stopnia oraz rozległości. Zasadniczo wyróżnia się:
- OPARZENIA I STOPNIA (lekkie) - Dochodzi jedynie do uszkodzenia naskórka, czyli najbardziej zewnętrznej warstwy skóry. Do objawów zaliczają się zaczerwienienie, lekki obrzęk, wrażliwość na dotyk, umiarkowany ból i/lub pieczenie.
- OPARZENIA II STOPNIA (lekkie)- Następuje uszkodzenie naskórka oraz zewnętrznej warstwy skóry właściwej, przez co prócz wymienionych wcześniej objawów zazwyczaj powstają pęcherze z płynem surowiczym. Może pojawić się także bardziej dotkliwy ból i pieczenie.
- OPARZENIA III STOPNIA (średnie) - W tym przypadku następuje uszkodzenie skóry właściwej na całej grubości, a nawet tkanek podskórnych. Pęcherze są spore, wypełnione żółtym płynem surowiczym, niekiedy zamieniają się także w bolesne strupy. Ból towarzyszący oparzeniom III stopnia jest bardzo dotkliwy, powstałe rany oparzeniowe długo się goją i zwiększa się ryzyko powstania blizn. Ten typ najczęściej towarzyszy oparzeniu wrzątkiem, gorącym olejem czy parą.
- OPARZENIA IV STOPNIA (ciężkie) - Jest to najgroźniejsze z oparzeń, stanowiące zagrożenie życia, w którym dochodzi do zwęglenia naskórka, martwicy głębokich tkanek podskórnych, a nawet uszkodzeń mięśni czy kości. Najczęściej ten typ obrażeń jest wynikiem kontaktu z ogniem lub żarem.
Kiedy udzielać pomocy na własną rękę, a kiedy udać się do szpitala?
W przypadku oparzeń lekkich zazwyczaj nie zachodzi potrzeba natychmiastowego udania się do szpitala, a ich leczenie ogranicza się do schłodzenia miejsca oparzenia, wykonania opatrunku ochronnego czy ewentualnie podania leków przeciwbólowych lub przeciwzapalnych.
III stopień oparzenia zazwyczaj wymaga konsultacji lekarskiej. Warto wykonać ją jak najszybciej, aby nie dopuścić do pogorszenia się ran i ryzyka zakażeń. Natomiast w przypadku oparzeń IV stopnia lub jeśli pacjent jest nieprzytomny bądź mogło dojść do poparzenia dróg oddechowych, należy niezwłocznie wezwać pogotowie, gdyż jest to stan zagrożenia życia.
Rodzaje oparzeń
Warto także mieć świadomość, że oparzenia mogą się różnić, w zależności od ich przyczyny. Najpowszechniejsze są oczywiście oparzenia termiczne, czyli spowodowane wysoką temperaturą. Poza nimi mogą wystąpić także:
- oparzenia chemiczne, tj. spowodowane działaniem żrących substancji chemicznych,
- oparzenia radiacyjne, tj. spowodowane szkodliwym promieniowaniem, np. rentgenowskim,
- oparzenia elektryczne, tj. powstałe wskutek porażenia prądem elektrycznym,
- oparzenia słoneczne, wywołane szkodliwym dla nas promieniowaniem słonecznym.
W przypadku oparzeń chemicznych, radiacyjnych i elektrycznych zawsze powinniśmy udać się do szpitala, gdyż mogą one stanowić poważne zagrożenie dla naszego zdrowia, a nawet życia!
Jak pomóc osobie, która uległa lekkiemu oparzeniu - Prawidłowe (i bezpieczne!) leczenie oparzeń
Jeżeli oparzenie należy do stopnia lekkiego i nie jest rozległe, w zupełności powinna wystarczyć pomoc na własną rękę. Istotne jest, aby poparzone miejsce jak najszybciej schłodzić. Najlepiej robić to strumieniem lekko chłodnej wody, przez około kwadrans lub zastosować opatrunki hydrożelowe. Pamiętajmy, aby oparzeń nie polewać lodowatą wodą, ani nie obkładać kostkami lodu. Może to doprowadzić do szoku termicznego, a nawet zaburzeń krążenia. Letnia woda o temperaturze ok. 15℃ będzie wystarczająca.
Po schłodzeniu miejsca oparzenia warto założyć sterylny opatrunek, który ochroni je przed czynnikami zewnętrznymi. Zrezygnujmy również z domowych sposobów, czyli smarowania oparzenia tłuszczem czy alkoholem, a także polewania wodą utlenioną i jodyną. Mogą one dodatkowo podrażnić oparzone miejsce, a także spowodować odbarwienia utrudniające realną ocenę stanu skóry.
Dostępne w aptekach pianki, żele i maści na oparzenia można zastosować już kilka godzin po oparzeniu, pamiętając, że można nakładać je jedynie na delikatne zaczerwienienia i obrzęki. Jeśli na skórze pojawiły się rany lub bąble, należy zrezygnować z bezpośredniego nakładania środków, a jedynie rozprowadzić je dookoła miejsca oparzenia.
Dlaczego po oparzeniu pojawiają się pęcherze wypełnione płynem surowiczym?
Pojawiające się bąble po oparzeniu to zupełnie normalna reakcja na uszkodzenia skóry właściwej. Można powiedzieć, że jest to nasz wewnętrzny, naturalny opatrunek (poduszka ochronna), który ma za zadanie ochronić chore tkanki przed rozwojem infekcji i ocieraniem. Co więcej, płyn surowiczy zawarty w pęcherzach odgrywa ważną rolę w procesie gojenia. Wilgotne środowisko przyspiesza odbudowę zniszczonych komórek i wspiera regenerację skóry.
Pęcherze po oparzeniu - przebijać bąble czy nie?
Skoro bąble po oparzeniu są barierą ochronną skóry, to nietrudno wywnioskować, że w żadnym wypadku nie powinniśmy ich przekłuwać. Uszkodzenie pęcherza doprowadzi do wypłynięcia pożytecznego płynu surowiczego, przez co narażamy się na:
- pogłębianie się ran oparzeniowych,
- możliwość zakażenia,
- zwiększone ryzyko pozostania blizn,
- przedłużenie czasu gojenia się miejsca oparzenia.
Dlatego też, jeśli bąble po oparzeniu są niewielkie i nie przeszkadzają nam w funkcjonowaniu, powinniśmy po prostu poczekać, aż samoistnie znikną. Wyjątek stanowią duże, bardzo napięte pęcherze. Aby nie dopuścić do ich przypadkowego pęknięcia, warto poddać się interwencji lekarza, który oceni stan oparzenia i ewentualnie upuści nadmiar płynu w sposób bezpieczny dla naszego zdrowia.
Po ilu dniach znikają bąble po oparzeniu?
Każde oparzenie jest inne i ciężko ocenić, jak długo będą utrzymywać się jego skutki. Ocenia się, że małe i średnie bąble oparzeniowe znikają po około 7 - 14 dniach. Jeśli natomiast stan ten utrzymuje się dłużej, warto zasięgnąć opinii lekarskiej.
Jak przyspieszyć proces gojenia się bąbli oparzeniowych?
Wiele osób decyduje się przebić pęcherz, myśląc, że dzięki temu przyspieszą jego zniknięcie. Jak było już to wspomniane, jest to ogromny błąd. Zamiast tego na oparzone miejsca warto zastosować inne, skuteczne działania, które złagodzą ból i stany zapalne, a także przyspieszą znikanie niezbyt estetycznych bąbli.
Czym smarować bąble? Najlepiej specjalistycznymi środkami z apteki, które w swoim składzie substancje nawilżające, natłuszczające i antyseptyczne. Najlepiej na oparzenia sprawdzają się: kwas hialuronowy, panthenol, jony srebra, alantoina, alginiany oraz witaminy A i B5.
Współczesne pielęgniarstwo odradza natomiast wszelkie domowe sposoby, czyli okładanie kapustą lub ogórkami, polewanie kefirem, smarowanie masłem czy białkiem jaja. Są to środki, których skuteczność jest niska, a nawet mogą doprowadzić do zanieczyszczeń.
Jak się pozbyć bąbli po oparzeniu - Podsumowanie
Oparzenia to urazy, które prowadzą do uszkodzenia skóry, a nawet mogą narazić na zniszczenie tkankę podskórną. Dlatego też nie powinniśmy ich bagatelizować i zadbać o odpowiednią pierwszą pomoc, a w przypadku dotkliwych i rozległych ran — kontakt z lekarzem.
W oparzeniu II stopnia charakterystycznym objawem są bąble wypełnione płynem surowiczym. Stanowią one naturalną barierę ochronną skóry. Nie należy ich przebijać — samoistnie powinny zniknąć maksymalnie do dwóch tygodni. Natomiast przyspieszenie gojenia się bąbli jest możliwe jedynie poprzez zastosowanie specjalnych maści i żeli dostępnych w aptekach. Pamiętajmy, aby unikać domowych sposobów, gdyż mogą one pogłębić rany oparzeniowe i prowadzić do groźnych zakażeń!
O autorze
mgr farm. Edyta Sukiennik
Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi na kierunku farmacji. Posiada I-stopień specjalizacji aptecznej. Farmaceutka z powołania. Od 25 lat związana czynnie z zawodem farmaceuty. A od ponad 22 lat piastuje funkcje kierownika. Swoją pierwszą aptekę otworzyła w 2004 roku. W kolejnych latach tworzyła kolejne placówki wychodząc naprzeciw potrzebom rynku. Od początku kierowała się podstawowymi wartościami którymi są: szacunek, uczciwość, odpowiedzialność dla dobra i zdrowia pacjenta. Empatia, cierpliwość i wyrozumiałość to jej podstawowe cechy osobowości.
W wolnym czasie podróżuje. Uwielbia poznawać nowe miejsca, poznawać ludzi i ich obyczaje.
« wróć