Witamina K, choć często pomijana w rozmowach na temat zdrowej diety, odgrywa znaczącą rolę w naszym organizmie. To niezwykle istotna substancja, która wpływa na nasze zdrowie i samopoczucie. Gdzie występuje witamina K i jakie mogą być objawy jej niedoboru? Jak zadbać o odpowiednie spożycie witaminy K? Sprawdź koniecznie!
Czym jest witamina K i co warto o niej wiedzieć?
Witamina K to grupa organicznych związków chemicznych rozpuszczalnych w tłuszczach, które pełnią ważne funkcje w ludzkim organizmie. Witamina K to jeden z niezbędnych składników pokarmowych, który występuje w dwóch postaciach:
- Witamina K1 - witamina K1 jest syntezowana przez rośliny i odporna na działanie temperatury. Do organizmu dostarczana jest z pożywieniem. Możemy ją znaleźć w produktach pochodzenia roślinnego i innych produktach spożywczych.
- Witamina K2 - witamina K2 produkowana jest przez bakterie bytujące w przewodzie pokarmowym i właśnie stamtąd dochodzi do jej wchłaniania do wnętrza organizmu.
Wyróżnić możemy także menadion, czyli syntetyczną pochodną witaminy, nazywaną witaminą K3.
Jakie znaczenie dla organizmu ma witamina K? Rola witaminy K
Witamina K, obok witamin A, D i E należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Jak może ona wpływać na nasze zdrowie? Uważa się, że witamina K może wspomagać układ sercowo-naczyniowy oraz pozytywnie oddziałuje na utrzymanie równowagi gospodarki wapniowej.
Witamina K może pełnić ważną funkcję w procesie krzepnięcia krwi (jest istotna w tworzeniu się czynników krzepnięcia krwi). Ponadto uważa się, że bierze ona udział w karboksylacji białek i może determinować odkładanie się wapnia w płucach czy wątrobie, a także zmniejszać ryzyko zwapnienia naczyń krwionośnych, co w konsekwencji może przyczynić się do zapobiegania występowania miażdżycy. Ponadto związek ten uczestniczy również w metabolizmie tkanki kostnej. Może determinować syntezę osteokalcyny, czyli białka wpływającego na pracę komórek kościotwórczych.
Objawy niedoboru witaminy K
Jak wiadomo, witaminy i minerały warunkują prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu. Niedobór witaminy K uważany jest za rzadką przypadłość wśród dorosłych. Dużą część dziennego zapotrzebowania pokrywa witamina K2 syntezowana przez mikroflorę jelitową. Reszta natomiast uzupełniana jest wraz z pożywieniem. W niektórych przypadkach może jednak dojść do sytuacji, w której w organizmie człowieka jest za mało witaminy K.
Do symptomów, które mogą wskazywać na jej niedobór, należą m.in.:
- zaburzenia pracy jelit,
- zaburzenia krzepnięcia krwi,
- długi czas gojenia się ran,
- zbyt obfite miesiączki u kobiet,
- krwawienie z błon śluzowych i/lub z układu pokarmowego,
- wysoka skłonność do powstawania siniaków,
- krwiomocz,
- wyższa podatność na infekcje bakteryjne,
- biegunki.
Ponadto warto wiedzieć, że niedobór witaminy K może być przyczyną choroby krwotocznej noworodków. Choroba krwotoczna noworodków to nabyta skaza krwotoczna, która jest skutkiem niedoboru witaminy K. Dlatego u noworodków niedobór witaminy K uzupełniany jest najczęściej w pierwszej dobie życia.
Każda osoba, która zauważa niepokojące zmiany w swoim organizmie, powinna niezwłocznie zgłosić się do lekarza, który zleci odpowiednie badania i pokieruje dalszym leczeniem. Pamiętajmy, że przewlekły niedobór witaminy K może doprowadzić do wielu różnych powikłań zdrowotnych, w tym do osteoporozy, nadkrwistości, żółtaczki, zaburzeń krzepliwości czy uszkodzenia wątroby. Może też powodować zwapnienie naczyń krwionośnych.
Co powoduje niedobór witaminy K?
Z niedoborem witaminy K mogą borykać się osoby cierpiące na poważne schorzenia w obrębie jelit i wątroby, pacjenci po długotrwałej antybiotykoterapii, osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe czy przeciwdrgawkowe, a także leki obniżające wchłanianie tłuszczu, cholesterolu i inne.
Na niedobory mogą być narażeni także chorzy na celiakię, niedrożność dróg żółciowych, mukowiscydozę, przewlekłe zapalenie trzustki, niewydolność wątroby, chorobę Leśniowskiego-Crohna, zespół krótkiego jelita oraz pacjenci niedożywieni, stosujący nieprawidłową dietę lub cierpiący na zespół złego wchłaniania.
Kiedy powinniśmy rozpocząć suplementację witaminy K?
Wiemy już, że przedłużający się niedobór witamin i minerałów, w tym witaminy K może powodować poważne powikłania zdrowotne. Witamina K jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Może ona wspomóc układ sercowo-naczyniowy, pozytywnie wpływać na gospodarkę wapniową i bierze udział w procesie krzepnięcia krwi.
Pamiętajmy, że podstawą zachowania zdrowia jest stosowanie zbilansowanej diety, wprowadzenie aktywności fizycznej i regularne badania stanu zdrowia. W niektórych przypadkach może być wymagana suplementacja witaminy K, jednak zanim sięgniemy po suplement, powinniśmy najpierw zasięgnąć porady lekarza, który po potwierdzeniu diagnozy zleci nam zmianę diety lub dodatkową suplementację.
Pamiętajmy również, że przeciwwskazaniem do przyjmowania witaminy K może być stosowanie niektórych leków, w tym leków przeciwzakrzepowych. Ostrożność należy zachować, będąc w ciąży. W każdym przypadku warto więc zasięgnąć porady lekarskiej.
Jak się objawia nadmiar witaminy K?
Nie tylko niedobór witaminy K może prowadzić do powikłań zdrowotnych. Problemem może być również nadmiar tego związku. Niemniej taka sytuacja występuje dosyć rzadko i najczęściej winowajcą jest nieprawidłowa suplementacja witaminy K w formie syntetycznej. Na nadmiar tego związku w ludzkim układzie pokarmowym może wskazywać m.in. nadmierna potliwość, uczucie gorąca, zaburzenia funkcjonowania wątroby, a także dyskomfort w obrębie serca i wątroby. U noworodków natomiast może dojść do żółtaczki, hiperbilirubinemii lub anemii hemolitycznej.
Gdzie znajdziemy witaminę K?
Witaminę K zawierają m.in. produkty pochodzenia roślinnego. Znajdziemy ją w brokułach, selerze naciowym, rzepie, szpinaku, ogórkach, sałacie, lucernie, ziemniakach, awokado, szparagach, brukselce, groszku, botwince, szczawiu, cukinii czy w bobie. Źródłem witaminy K jest także natka pietruszki, olej sojowy i kapusta włoska.
Spore ilości tego związku zawierają truskawki, kalafior, marchew czy brzoskwinie. Możemy go dostarczyć do naszego organizmu również za pośrednictwem orzechów, zielonej herbaty oraz produktów zbożowych. Mniejsze ilości witaminy K zawierają też produkty pochodzenia zwierzęcego. W jakich produktach pochodzenia zwierzęcego znajdziemy ten związek? W wątrobie, jajach oraz mleku i jego przetworach.
Szczególnie bogate w witaminę K są warzywa z dużą zawartością chlorofilu (znajdziemy ją więc szczególnie w zielonych warzywach).
Bardzo ważny jest również sposób, w jaki będziemy przyrządzać potrawy. Witamina ta jest odporna na działanie temperatury, ale z uwagi na to, że rozpuszcza się w tłuszczach, warto produkty zawierające witaminę K łączyć ze zdrowymi tłuszczami, w tym np. z olejem lnianym. Ponadto, aby wspierać syntezę witaminy K2, warto regularnie sięgać po fermentowane produkty mleczne oraz kiszonki, w tym kiszonki z kapusty, buraków i inne.
Podsumowanie
Witamina K odgrywa ważną rolę w naszym organizmie i występuje w dwóch formach K1 i K2. Działanie witaminy K może przekładać się na odpowiednie funkcjonowanie białek układu krzepnięcia krwi. Ponadto witamina ta pomaga w wychwytywaniu wapnia i może pozytywnie wpływać na równowagę gospodarki wapniowej. Uważa się też, że może ona wzmacniać ściany naczyń krwionośnych i pozytywnie wpływać na układ sercowo-naczyniowy. Objawy niedoboru witaminy K mogą obejmować zaburzenia pracy jelit, trudności w krzepnięciu krwi i długotrwałe gojenie się ran. Witaminę K znajduje się w różnych produktach spożywczych. Sporą dawkę witaminy K zawierają zielone warzywa, czyli te z dużą zawartością chlorofilu.
Pamiętaj, że powyższy artykuł nie stanowi porady medycznej i nie zastąpi wizyty u specjalisty. W przypadku jakichkolwiek problemów zdrowotnych, w tym związanych z objawami niedoboru witaminy K, należy jak najszybciej zasięgnąć porady lekarza.
O autorze
mgr farm. Edyta Sukiennik
Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi na kierunku farmacji. Posiada I-stopień specjalizacji aptecznej. Farmaceutka z powołania. Od 25 lat związana czynnie z zawodem farmaceuty. A od ponad 22 lat piastuje funkcje kierownika. Swoją pierwszą aptekę otworzyła w 2004 roku. W kolejnych latach tworzyła kolejne placówki wychodząc naprzeciw potrzebom rynku. Od początku kierowała się podstawowymi wartościami którymi są: szacunek, uczciwość, odpowiedzialność dla dobra i zdrowia pacjenta. Empatia, cierpliwość i wyrozumiałość to jej podstawowe cechy osobowości.
W wolnym czasie podróżuje. Uwielbia poznawać nowe miejsca, poznawać ludzi i ich obyczaje.
« wróć