Lizyna jest aminokwasem zasadowym białkowym, niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Ponadto korzystnie wpływa na nasze zdrowie, kondycję fizyczną, jak i samopoczucie. Czym dokładnie jest lizyna, jakie ma właściwości i jak wygląda jej dawkowanie - tego dowiesz się z poniższego artykułu.
Czym jest lizyna?
Lizyna (l-lizyna) to organiczny związek chemiczny należący do grupy aminokwasów białkowych zasadowych. Ponadto lizyna zaliczana jest także do aminokwasów egzogennych, których nasz organizm nie jest w stanie samodzielnie syntetyzować. Lizyna dostarczana jest do organizmu w codziennej diecie z pożywieniem lub w formie suplementu.
Lizyna - właściwości
L-lizyna to aminokwas niezbędny naszemu organizmowi - dzięki niemu prawidłowo funkcjonuje.
Lizyna hamuje rozwój argininy, czyli aminokwasu odpowiedzialnego za rozprzestrzenianie po organizmie wirusa opryszczki HSV. Ponadto wzmacnia pracę układu immunologicznego, pozytywnie wpływa na odporność oraz łagodzi objawy przeziębienia czy grypy. Lizyna stosowana wraz z witaminą C stymuluje organizm do produkcji przeciwciał, zapobiega infekcji lub skraca czas jej trwania. Co więcej, wspomaga metabolizm glukozy, przez co pozytywnie wpływa na poziom cukru we krwi.
Ten aminokwas zwiększa także wchłanianie wapnia w jelicie cienkim, zmniejsza jego wydalanie wraz z moczem i jest zalecany osobom narażonym na jego niedobór.
Co więcej, lizyna w połączeniu z antyoksydantami hamuje powstawanie i rozprzestrzenianie się komórek nowotworowych w organizmie człowieka, a także warunkuje utrzymanie prawidłowych funkcji białek ustrojowych.
Osoby walczące z trądzikiem również powinny suplementować lizynę, ponieważ przyspiesza ona gojenie, dzięki czemu pozwala uchronić się przed nieestetycznymi przebarwieniami. Dzięki temu sprawia, że przyjmowanie lizyny może okazać się pomocne także w walce z niedoskonałościami cery. Największą szansę na redukcję trądziku poprzez zastosowanie lizyny mają osoby, które zauważą nasilenie objawów trądzikowych w okresach osłabienia organizmu lub choroby. Substancja ta może okazać się nawet tak skuteczna, jak antybiotyki przepisywane na to schorzenie przez dermatologów.
Ponadto suplementacja lizyną zalecana jest przy rekonwalescencji związanej z uszkodzeniami przegubów.
Wzbogacenie diety L-lizyną może okazać się pomocne w walce ze stresem, niepokojem i stanami lękowymi, gdyż substancja ta działa wspierająco na układ nerwowy. Niedobory tego aminokwasu przyczyniają się do zwiększenia lęku wywoływanego przewlekłym stresem. A zdecydowana większość osób narażona jest na stresory, przyczyniające się do przewlekłego stresu – jednego z głównych czynników chorób cywilizacyjnych.
Udział lizyny w metabolizmie tłuszczów
Lizyna bierze udział w metabolizmie tłuszczów, warunkując produkcję L-karnityny i razem wzmacniają układ sercowo-naczyniowy i chronią przed miażdżycą. Przekłada się to także na ułatwienie odchudzania.
Lizyna a przyrost masy mięśniowej
Lizyna jest szczególnie popularna wśród sportowców, gdyż przyspiesza przyrost masy mięśniowej i procesy regeneracyjne tkanek po uszkodzeniach mechanicznych, a co za tym idzie, pozwala w krótkim czasie uzyskać bardzo zadowalające efekty treningów, zwłaszcza tych o dużej intensywności. Także dzieciom i młodzieży z problemami związanymi ze spowolnionym tempem wzrostu zaleca się lizynę.
Te aminokwasy egzogenne biorą udział w budowie nowych białek, które wchodzą w skład mięśni, ścięgien, kości i skutkują przyspieszeniem budowy masy mięśniowej. Z tego też powodu ważne jest odpowiednie dostarczanie tego aminokwasu w okresie wzrostu.
Kolejnym powodem, dlaczego sportowcy stosują lizynę, jest jej pozytywny wpływ na kondycję kości i stawów, co znacząco zmniejsza ryzyko kontuzji.
Ponadto lizyna wspomaga wytwarzanie kolagenu, który wpływa na sprężystość, elastyczność i młody wygląd skóry.
Uczestnicząc w syntezie białka, lizyna bierze udział w produkcji hormonów i enzymów.
W jakich produktach znajdziemy lizynę?
Lizynę znajdziemy w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak:
- jaja,
- drób,
- wołowina,
- nabiał,
- żelatyna,
- ryby (halibut, łosoś i tuńczyk).
Osoby będące na diecie bezmięsnej znajdą ją w kaszy gryczanej, kakao, pietruszce, migdałach, roślinach strączkowych (głównie czerwona fasola, soczewica i groszek). Zawiera ją także pełnoziarniste pieczywo i czekolada. Również produkty sojowe są bogate w lizynę.
Możemy także zainwestować w suplementy diety - lizynę w tabletkach lub kapsułkach. Warto wybrać ten suplement diety, w którym lizyna występuje w postaci wolnej (l-lizyna), czyli o największej biodostępności dla organizmu człowieka. W preparatach wieloskładnikowych lizyna zazwyczaj występuje w postaci związanej, trudniej przyswajanej.
Jak dawkować te suplementy diety?
Ustalając dawkę lizyny, przyjmuje się, że odpowiednia dawka dla dorosłych wynosi 30-35 mg na każdy kilogram masy ciała. Dla osób aktywnych fizycznie, producenci suplementu często zalecają większe dawki. Jeśli walczysz z wirusem opryszczki, zalecana dawka wynosi nawet 3 000 mg lizyny dziennie.
Warto pamiętać, że kobiety w ciąży, matki karmiące piersią i osoby przygotowujące się do operacji powinny przedyskutować z lekarzem lub farmaceutą, jak powinna wyglądać suplementacja tym aminokwasem egzogennym.
Ponadto należy pamiętać, że stosowanie suplementów diety nie zastąpi zróżnicowanej diety oraz zdrowego trybu życia.
Czym grozi niedobór lizyny?
W większości przypadków odpowiednio zbilansowana dieta w pełni zaspokaja zapotrzebowanie na lizynę, ale osoby będące na diecie wegańskiej mogą cierpieć na niedobór. Objawy niedoboru lizyny to między innymi:
- problemy z koncentrację umysłową,
- zanik mięśni,
- zawroty głowy i omdlenia,
- wypadanie włosów,
- przekrwienie oczu,
- brak apetytu,
- spadek energii i uczucie przewlekłego zmęczenia,
- anemia,
- rozwój wirusa opryszczki,
- zaburzenia rozwoju (u dzieci),
- zmęczenie i rozdrażnienie,
- duże niedobory lizyny mogą doprowadzić do odwapnienia kości.
Czy L-lizyna ma skutki uboczne?
L-lizyna przyjmowana nawet w zbyt dużych dawkach nie wywołuje poważnych skutków ubocznych. Aczkolwiek, u niektórych osób, które przedawkowały ten aminokwas, może pojawić się biegunka lub zaburzenia żołądkowo-jelitowe.
Lizyna - podsumowanie
Lizyna jest aminokwasem egzogennym, co oznacza, że nie występuje naturalnie w organizmie ludzkim. Ten związek chemiczny pomaga w budowaniu masy mięśniowej, pozwala trenować efektywnie i odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie organizmu.
O autorze
mgr farm. Edyta Sukiennik
Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi na kierunku farmacji. Posiada I-stopień specjalizacji aptecznej. Farmaceutka z powołania. Od 25 lat związana czynnie z zawodem farmaceuty. A od ponad 22 lat piastuje funkcje kierownika. Swoją pierwszą aptekę otworzyła w 2004 roku. W kolejnych latach tworzyła kolejne placówki wychodząc naprzeciw potrzebom rynku. Od początku kierowała się podstawowymi wartościami którymi są: szacunek, uczciwość, odpowiedzialność dla dobra i zdrowia pacjenta. Empatia, cierpliwość i wyrozumiałość to jej podstawowe cechy osobowości.
W wolnym czasie podróżuje. Uwielbia poznawać nowe miejsca, poznawać ludzi i ich obyczaje.
« wróć