Witaminy to związki, które dostarczane w niewielkich ilościach pozytywnie wpływają na pracę i funkcjonowanie organizmu. Co do zasady (z nielicznymi wyjątkami) organizm nie potrafi sam wyprodukować witamin. Do tej grupy należy także witamina E, która posiada liczne zastosowania w kontekście naszego zdrowia. Czy wiesz, dlaczego witaminę E określa się witaminą młodości? Albo witaminą płodności? A może chcesz dowiedzieć się, jak rozpoznać niedobór witaminy E, albo jakie są najważniejsze źródła witaminy E? To wszystko znajdziesz w tym artykule.
Witamina E w teorii
Witamina E to tak naprawdę zbiór kilku różnych związków, z których nie wszystkie odznaczają się takimi samymi właściwościami. Grupa organicznych związków chemicznych, obejmująca witaminę E nosi zbiorczo nazwę tokoferoli. Znane są różne formy witaminy E, w tym alfa beta gamma i delta. Niemniej jednak dla ludzkiego organizmu najważniejsza jest ta, występująca jako alfa tokoferol. Odznacza się najlepszymi właściwościami i najlepszym wchłanianiem.
Witamina E, czyli alfa tokoferol to związek, który w organizmie odgrywa wiele niezwykle ważnych ról. Uczestniczy w licznych procesach metabolicznych i przemianach zachodzących zarówno na poziomie komórkowym, jak i tkankowym. Dlatego też niezwykle ważne jest, aby nie dopuszczać do niedoboru witaminy w organizmie (choć jak się okazuje wcale nie tak łatwo ten niedobór witaminy E uzyskać.
Witamina E właściwości
Witamina E jak już wspomniano bierze udział w licznych procesach, zachodzących w obrębie ludzkiego organizmu. Pod względem komórkowym uczestniczy w regulacji przekazywania sygnałów w obrębie komórek, co stawia ją wysoko w hierarchii niezbędnych dla funkcjonowania całego organizmu związków. Witamina E niezbędna jest zarówno dla małych dzieci, jak i dla osób dorosłych i starszych. Co ciekawe zapotrzebowanie na witaminę E znacząco zwiększa się w grupie osób starszych, co wynika zarówno z mniejszego apetytu, jak również z licznych schorzeń dotykających osoby w starszym wieku.
Witamina E jest silnym antyoksydantem
Nasz organizm bez przerwy prowadzi walkę z tzw. wolnymi rodnikami. Wolne rodniki to produkty uboczne, powstające w ramach zachodzących w organizmie przemian metabolicznych. Są one także efektem oddziaływania negatywnych czynników zewnętrznych, jak chociażby promieniowanie słoneczne, dym papierosowy czy też alkohol. Organizm musi z nimi walczyć, gdyż stanowią one pierwszy krok do wielu chorób, w tym chorób serca, chorób nowotworowych, itp.
Witamina E jak już wcześniej pisaliśmy jest silnym antyoksydantem. Oznacza to, że posiada mocne właściwości przeciwutleniające (jest antyoksydantem). Dzięki temu skutecznie walczy z wolnymi rodnikami i pozbywa się ich z organizmu, dzięki czemu chroni komórki organizmu przed negatywnymi skutkami ich oddziaływania.
Właściwości przeciwstarzeniowe witaminy E w organizmie, czyli witamina E jako witamina młodości
Rola witaminy E w organizmie wyraźnie uwidacznia się przede wszystkim w kontekście skóry. Skóra (a zwłaszcza skóra twarzy) jest bez przerwy narażona na oddziaływanie toksycznych czynników. Jednym z najważniejszych dla skóry jest promieniowanie UV, które w znaczący sposób przyczynia się do szybszego starzenia się skóry. Wynika to z tego, że promieniowanie słoneczne jest niezwykle silnym wyzwalaczem wolnych rodników w skórze. Te z kolei nie tylko zwiększają ryzyko rozwoju raka skóry, ale też przyśpieszają proces starzenia się skóry. Można zatem stwierdzić, że przyjmowanie witaminy E to bardzo dobra profilaktyka starzenia się skóry, gdyż wykazuje właściwości przeciwstarzeniowe. Dlatego też witaminę E nazywana jest witaminą młodości!
Witamina E właściwości ciąg dalszy
Witamina E bierze udział także w szeroko pojętych procesach rozrodczych. W kontekście kobiet witamina E bierze udział w procesach owulacji, czy też dalej w procesach zagnieżdżania komórki jajowej. Witamina E jest także niezwykle ważna dla płodu, dlatego też w ciąży odgrywa ona również niezwykle istotną rolę. Witamina E jest ważna, jeśli chodzi o prawidłową masę urodzeniową dziecka.
U mężczyzn rola witaminy E to przede wszystkim udział w produkcji nasienia. Nie jest tajemnicą, że witamina E nazywana jest witaminą płodności. Jej niedobór bardzo często występuje u mężczyzn (ale i u kobiet), którzy bezskutecznie starają się o potomstwo. Warto mieć to na uwadze w przypadku, jeśli należysz do tej grupy.
Witamina E pozytywnie działa także na układ krwionośny. Poprzez jej antyoksydacyjne właściwości przyczynia się do zapobiegania powstawaniu blaszki miażdżycowej w naczyniach krwionośnych, przeciwdziała utlenianiu nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz zapobiega zakrzepom krwi (gdyż oddziałuje na płytki krwi i zapobiega ich zlepianiu się).
Ryzyko niedoboru witaminy E
Niedobory witaminy E, choć zdarzają się stosunkowo rzadko, to nie są niemożliwe. Okazuje się bowiem, że witamina E (jako należąca do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach) może znacznie gorzej wchłaniać się w przypadku niektórych zaburzeń przewodu pokarmowego. Dlatego też każde schorzenie, przebiegające z zaburzeniami wchłaniania tłuszczy może przyczyniać się do zmniejszenia ilości witaminy E w organizmie. Co więcej - niektóre ze schorzeń, jak mukowiscydoza również mogą być przyczyną niedobory witaminy E.
Objawy niedoboru witaminy E
Główne objawy niedoboru witaminy E to przede wszystkim zaburzenia neurologiczne, takie jak ogólne osłabienie i zmęczenie. Niedobór witaminy może objawiać się także pogorszeniem widzenia. Do charakterystycznych objawów niedoboru witaminy zaliczyć należy także wypadanie włosów. To jeden z tych czynników, który stosunkowo rzadko wiąże się z ilością tej witaminy w organizmie, a jak się okazuje może on mieć naprawdę wielkie znaczenie w tej kwestii.
Do innych objawów niedoboru należą także problemy z koncentracją, a także upośledzenie układu odpornościowego, co przekłada się na większą podatność organizmu na różnego rodzaju infekcje (zwłaszcza wirusowe). W kontekście kobiet w ciąży niedobór witaminy E może przyczyniać się do przedwczesnego pęknięcia błon płodowych i tym samym przedwczesnego porodu, a w naprawdę poważnych przypadkach nawet do obumarcia płodu i poronienia.
Przedawkowanie witaminy E jest możliwe?
W teorii - tak. W praktyce zdarza się bardzo rzadko. Dlaczego tak? Ano dlatego, że witamina E należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Jako witamina rozpuszczalna w tłuszczach może zatem i odkłada się w tkance tłuszczowej. Tkanka ta pełni zatem rolę rezerwuaru dla tej witaminy. W przypadku ciągłego, przewlekłego i rzeczywiście nasilonego stosowania suplementów diety lub leków z witaminą E faktycznie może dojść do zbyt dużego jej nagromadzenia w organizmie. Taka sytuacja możliwa jest jednak przy przyjmowaniu wysokich dawek witaminy E co najmniej przez rok.
Nadmiar witaminy E - czym się objawia?
Z witaminą E, jak z każdą inną witaminą jest tak, że przeważnie głównymi objawami nadmiaru są zaburzenia jelitowe, głównie problemy żołądkowo-jelitowe, takie jak biegunka. Zbyt duża ilość witaminy w organizmie może także skutkować osłabieniem mięśni. Przedawkowanie witaminy E może wywoływać również inne objawy, jak chociażby bóle głowy czy rozdrażnienie. Szczególnie to ostatnie może być wyraźnym sygnałem w przypadku osób zwykle spokojnych i stonowanych. Zmiana sposobu zachowywania może być zatem jedną ze wskazówek pojawienia się hiperwitaminozy witaminą E.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę E
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę określa się w zależności od wieku danej osoby, a także biorąc pod uwagę jej płeć. I tak np.:
-
dzieci w wieku 1-3 lata potrzebują 6 mg/dzień;
-
chłopcy w wieku 10-12 lat potrzebują około 10 mg/dzień, zaś dziewczynki w tym samym wieku 8 mg/dzień;
-
mężczyźni w wieku 19-30 lat powinni dostarczyć do organizmu 10 mg/dzień witaminy E, zaś kobiety w tym samym wieku 8mg/dzień;
-
dzienna dawka witaminy E dla kobiet w ciąży wynosi zaś 10 mg/dzień, a dla kobiet karmiących piersią wzrasta do 11 mg/dobę.
Gdzie występuje witamina E?
Witamina E to związek, który syntetyzowany jest głównie przez rośliny i to one są jego głównym źródłem dla człowieka. Produkty mięsne również mogą ją zawierać, ale w znacznie mniejszych ilościach. Biorąc zatem pod uwagę świat roślin i wyliczając te, w których występuje witamina E należy przede wszystkim wspomnieć o zielonych warzywach liściastych (sałata), a także o brokule, szpinaku, papryce i marchwi. Innym ważnym źródłem witaminy E są tłuszcze roślinne, pochodzące z oleju z kiełków zbóż (oraz zarodki nasion zbóż). Bogatym źródłem jest także olej słonecznikowy oraz oleje roślinne, jakie posiadają w swoim składzie orzechy laskowe.
Spore ilości witaminy E znajdziemy też w płatkach owsianych. Wyraźnie widać zatem, że z witaminą E spotykamy się niemal na każdym kroku. W przypadku jednak braku odpowiedniej diety warto rozważyć jej suplementację - zwłaszcza, jeśli w postaci kremów na skórę mających zatrzymać procesy starzenia się skóry.
Zapamiętaj!
-
Witamina E wpływa na wiele przemian zachodzących w organizmie.
-
Najlepsza dla naszego organizmu jest naturalna witamina, jednak w przypadku niedoborów lub chęci zadziałania na skórę warto wspomóc się suplementami diety lub kosmetykami na skórę.
-
Witamina E likwiduje wolne rodniki - efektywnie wspiera zatem organizm w walce z tymi szkodliwymi związkami.
-
Witamina E rzadko wchodzi w interakcje z innymi lekami. Ewentualne interakcje witaminy E to głównie nasilenie działania leków przeciwzakrzepowych - jeśli takowe przyjmujesz, skonsultuj suplementację witaminą młodości ze swoim lekarzem.
-
Zapotrzebowanie na witaminę E wynosi pomiędzy 8 a 10mg/dobę dla osób dorosłych - w zależności od wieku. W ciąży witamina E też jest potrzebna.
-
Witamina E zapobiega (wraz z kwasem foliowym) rozwojowi wad wrodzonych płodu.
-
Witamina E to inaczej witamina płodności, gdyż wpływa na wydzielanie hormonu gonadotropowego i stymuluje produkcję plemników.
-
Witamina E występuje przede wszystkim w zielonych roślinach i olejach roślinnych.
-
Tokoferole pomagają w szerokim zakresie wskazań - miej to na uwadze chociażby wybierając kosmetyki do twarzy - zwłaszcza te do opalania i po opalaniu.
O autorze
mgr farm. Mateusz Jabłoński
Absolwent Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku farmacja. Od ponad 12 lat nieprzerwanie pracuje w aptece ogólnodostępnej. Od ponad 7 lat piastuje stanowiska kierownika apteki. W swojej pracy kieruje się przede wszystkim dobrem pacjenta, dlatego też stara się uzmysławiać pacjentom, jak ważna jest świadoma i przemyślana farmakoterapia.
Poza pracą w aptece współpracuje z kilkoma branżowymi serwisami farmaceutycznymi, m.in. mgr.farm, aptekarz.pl, receptura.pl, gdzie przygotowuje i publikuje artykuły o tematyce farmaceutycznej i prozdrowotnej.
W czasie wolnym ceni sobie możliwość przebywania z rodziną, a w wolnych chwilach grywa w squasha.
« wróć